ขั้นตอนการลงทะเบียนตัวเองในทะเบียนบ้านนั้นง่ายกว่าที่คุณคิด และยังช่วยให้ชีวิตในดินแดนแห่งรอยยิ้มแห่งนี้ง่ายขึ้นอีกด้วย เรียนรู้ทั้งหมดเกี่ยวกับประเภท คุณประโยชน์ และขั้นตอนการยิ่นขอได้ ในบทความนี้โดย PropertySights Real Estate

ทะเบียนบ้านในประเทศไทยคืออะไร

ทะเบียนบ้าน เป็น บันทึกทางราชการของรัฐบาลเพื่อจดทะเบียนชื่อเจ้าของบ้านและผู้อาศัยที่พักอาศัยเป็นสมุดเล่มเล็ก ๆ ที่มีข้อมูลหลายหน้าเพื่อให้รายละเอียดเกี่ยวกับผู้พักอาศัยแต่ละราย

หน้าแรกของทะเบียนบ้านแสดงรายละเอียดที่อยู่ของที่พักอาศัย และประเภทที่พักอาศัย (คอนโดหรือบ้าน)

หน้าที่สองมีรายละเอียดของเจ้าบ้าน ซึ่งอาจเป็นหรือไม่เป็นเจ้าของบ้านที่แท้จริง รายละเอียดแสดงในหน้านี้ได้แก่ ชื่อ-นามสกุล สัญชาติ วันเกิด และเลขบัตรประชาชน 13 หลัก

หน้าถัดไปมีรายละเอียดของผู้อาศัยรายอื่นๆ ที่จดทะเบียนในที่อยู่นั้น

ประเภทที่พบบ่อยที่สุด คือ ทะเบียนบ้านสีน้ําเงินและสีเหลือง แต่ยังมีประเภทอื่นอีก สําหรับที่พักอาศัยและสถานะความเป็นเจ้าของที่ดินและทรัพย์สินที่แตกต่างกัน

ประเภทของทะเบียนบ้านมีกี่ประเภท

ทะเบียนบ้านมีทั้งหมด 5 ประเภท ดังนี้

• ทะเบียนบ้าน เล่มสีน้ำเงิน( ทร.14 )สําหรับรายชื่อคนไทยและชาวต่างชาติที่ได้รับสิทธิ์พำนักถาวรในฐานะผู้อาศัยในบ้าน
• ทะเบียนบ้าน เล่มสีเหลือง( ทร.13 )สําหรับรายชื่อผู้อยู่อาศัยเป็นการชั่วคราว (ถือวีซ่าคนอยู่ชั่วคราว) ในฐานะผู้อาศัยในบ้าน
• ทะเบียนบ้านชั่วคราว ใช้สําหรับลงทะเบียนชื่อผู้อาศัยในบ้าน ที่สร้างขึ้นโดยไม่ได้รับอนุญาตตามพระราชบัญญัติควบคุมอาคารของประเทศไทย หรือบ้านที่สร้างอยู่ในเขตป่าสงวน ในทางทฤษฎีแล้ว ผู้อยู่อาศัยจะยื่นคําขอลงทะเบียนบ้านเล่มสีน้ําเงินหรือสีเหลืองตามปกติ เมื่อได้รับอนุญาตให้ก่อสร้างอาคารแล้ว
• ทะเบียนบ้านชั่วคราว (จากสํานักทะเบียน) เพื่อขอถอนชื่อชั่วคราวเมื่อเดินทางต่างประเทศ.
• ทะเบียนบ้านกลาง สําหรับกรณีที่ ไม่สามารถลงทะเบียนในที่อยู่อาศัยแห่งใดได้.

ประโยชน์ของทะเบียนบ้านสีเหลืองสําหรับชาวต่างชาติในประเทศไทย

ประโยชน์อันดับแรกของทะเบียนบ้านสีเหลือง คือ การยกเว้นภาษีธุรกิจเฉพาะ (SBT) 3.3% ที่ใช้กับการโอนกรรมสิทธิ์อสังหาริมทรัพย์ตามกำหนดของ กฎหมายภาษีและที่ดินของไทย โดยยกเว้นให้บุคคลธรรมดาที่ใช้อสังหาริมทรัพย์นั้นเป็นที่อยู่อาศัยหลักมาแล้วไม่น้อยกว่า 1 ปี

ประโยชน์ถัดมา คือ ทะเบียนบ้านสีเหลือง สามารถใช้ขอ หนังสือรับรองที่พํานักอาศัยอย่างเป็นทางการซึ่งให้สิทธิแก่ชาวต่างชาติในการใช้ทําธุรกรรมทางกฎหมายต่างๆ ได้แก่

• ขอบัตรประจําตัวคนต่างด้าวสีชมพู
• ขอใบอนุญาตขับขี่ไทย
• ซื้อรถยนต์
• เปิดบัญชีธนาคารไทย
• ขอใช้บริการอินเทอร์เน็ตหรือซิมการ์ด
• ทําเอกสารทางกฎหมายต่างๆ
• ยื่นขอสิทธิการพำนักถาวร หรือขอสัญชาติไทย

เงื่อนไขสําหรับชาวต่างชาติในการขอทะเบียนบ้านสีเหลือง (ทร.13) คืออะไร?

ตามมาตรา 38 แห่งพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 ชาวต่างชาติที่อยู่ในประเทศไทยด้วย วีซ่าคนอยู่ชั่วคราว และเป็นผู้อาศัยชั่วคราว สามารถขอทะเบียนบ้านสีเหลือง (ทร.13) ได้ ซึ่งรวมถึงบุตรของคนเหล่านั้นที่เกิดในประเทศไทยด้วย

โดยทั่วไป ชาวต่างชาติจะขอเอกสารนี้ได้ 2 กรณี กรณีแรก คือ แต่งงานกับคนไทยและกรณีที่สอง หากซื้อและมีกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ในประเทศไทย

กรณีที่พบไม่มาก คือ สําหรับการขอทะเบียนบ้านสีเหลืองจากการได้รับอนุญาตจากเจ้าของบ้านอีกรายหนึ่ง ซึ่งอาจมีความซับซ้อนมากขึ้น โดยต้องผ่านการสัมภาษณ์และอาจต้องเตรียมเอกสารเพิ่มเติมตามที่เจ้าหน้าที่เขตของแต่ละพื้นที่กําหนด ทําให้กระบวนการอาจใช้เวลานานขึ้น

วิธีการขอทะเบียนบ้านสีเหลืองสําหรับชาวต่างชาติ - เอกสารและเงื่อนไข

ก่อนยื่นคําขอทะเบียนบ้าน ควรตรวจสอบกับ สํานักงานเขตหรือเทศบาลในพื้นที่ เนื่องจากแต่ละพื้นที่อาจมีความต้องการเอกสารแตกต่างกัน โดยทั่วไปจําเป็นต้องเตรียมเอกสารดังนี้

• โฉนดที่ดิน
• ใบอนุญาตก่อสร้าง
• สัญญาซื้อขายหรือเช่าอย่างเป็นทางการ
• เอกสารอื่นๆ ที่เกี่ยวข้องกับที่ดิน
• บัตรประจําตัวประชาชนของเจ้าของบ้าน (ต้นฉบับ)
• ทะเบียนบ้านของเจ้าของบ้าน (สําเนา)
• บัตรประจําตัวประชาชนของเจ้าของบ้าน
• หนังสือเดินทางและวีซ่า (ต้นฉบับ)
• เอกสารแปลหนังสือเดินทาง/วีซ่ารับรองโดยสถานทูตไทย
• ใบอนุญาตทํางาน (ถ้ามี)
• รูปถ่าย 2 ใบ (ขนาด 1.5 นิ้ว)
• ใบสําคัญการสมรส สําหรับคู่สมรสเป็นคนไทย
• บัตรประชาชนคู่สมรส (ต้นฉบับ)
• ใบสูติบัตรของบุตร (กรณีมีบุตร)
• หนังสือมอบอํานาจ ในกรณีไม่ได้มาสมัครด้วยตนเอง

เงื่อนไขสําคัญ คือ ต้องมีพยานคนไทย 2 คน พร้อมบัตรประชาชนและทะเบียนบ้านตัวเอง และอาจต้องเซ็นชื่อรับรองเอกสารบางฉบับ เช่น ใบสําคัญการสมรส

ขั้นตอนการขอทะเบียนบ้านสีเหลืองสําหรับชาวต่างชาติ

เมื่อต้องการขอทะเบียนบ้านสีเหลือง ให้ดําเนินการตามลําดับขั้นตอนดังต่อไปนี้

1. ไปสอบถามข้อมูลจากสํานักงานเขตหรือเทศบาลในพื้นที่ที่อสังหาริมทรัพย์ของคุณตั้งอยู่ เกี่ยวกับเอกสารและเงื่อนไขที่จําเป็นสําหรับการขอ เนื่องจากแต่ละพื้นที่อาจแตกต่างกันเล็กน้อย
2. เตรียมเอกสารพร้อมแปลและลงนามรับรองตามความจําเป็น
3. นัดหมายคนไทยอายุ 20 ปีขึ้นไป 2 คน ไปด้วย หากสํานักงานที่ขอกําหนดไว้
4. นําเอกสารและพยานไปสํานักงานเพื่อกรอกแบบฟอร์มขอ
5. รอรับทะเบียนบ้านสีเหลือง อาจได้ในวันเดียวกันหรือใช้เวลาหลายสัปดาห์ในบางกรณี

วิธีเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้านสีเหลือง

สําหรับผู้ติดตามที่เป็นนักท่องเที่ยวชั่วคราวหรือผู้ถือวีซ่าคนอยู่ชั่วคราว สามารถเพิ่มชื่อในทะเบียนบ้านสีเหลืองได้ เช่นเดียวกับการทําทะเบียนบ้านครั้งแรก คือ ต้องไปติดต่อสํานักงานเขตหรือเทศบาลเพื่อยืนยันเอกสารและขั้นตอน จากนั้นปฏิบัติตาม แล้วรอการยืนยัน

ประโยชน์ของการมีทะเบียนบ้านสีฟ้าสําหรับคนไทย

ประโยชน์ของการมีทะเบียนบ้านสีฟ้า (ท.ร.14) สําหรับคนไทย คือ เป็นหลักฐานที่อยู่อาศัยอย่างเป็นทางการ ซึ่งทำให้กระบวนการทางกฎหมายหลายประการง่ายขึ้น เช่น

• การกู้ยืมเงิน
• การขอใช้บริการสาธารณูปโภค
• การซื้อของมีมูลค่าสูง เช่น รถยนต์
• การเปิดบัญชีธนาคาร
• แสดงหลักฐานสถานะสมรสสําหรับการสมรสในอนาคต
• เป็นหลักฐานแสดงสิทธิในการเลือกตั้ง
• ระบุเขตโรงเรียนของบุตร
• และอื่นๆ

เอกสารที่จําเป็นสําหรับการจดทะเบียนทะเบียนบ้านสีฟ้า

เมื่อจะขอทะเบียนบ้านสีน้ําเงิน ต้องใช้เอกสารดังต่อไปนี้:

• โฉนดที่ดิน
• บัตรประจําตัวประชาชนของเจ้าบ้านและผู้ขอ
• หนังสือแสดงการจดทะเบียนสิ่งปลูกสร้างของบ้านหลังดังกล่าว ที่ยื่นจดทะเบียนกับสํานักงานเทศบาล (เอกสาร ท.ร.9)
• ใบอนุญาตก่อสร้าง
• บางครั้งอาจต้องใช้รูปถ่ายด้านนอกของอาคารทุกด้านด้วย

ควรตรวจสอบกับสํานักงานเทศบาลเพื่อยืนยันเอกสารที่จําเป็นสําหรับขอทะเบียนบ้านสีน้ําเงิ

สามารถโอนที่อยู่อาศัยหลักไปยังทะเบียนบ้านเล่มอื่นได้หรือไม่

ได้ สามารถโอนที่อยู่อาศัยหลักไปยังทะเบียนบ้านเล่มอื่น เบื้องต้น ควรติดต่อสํานักงานเทศบาลที่เกี่ยวข้องกับที่อยู่ใหม่ของคุณ.

ข้อดีของการย้ายชื่อไปทะเบียนบ้านเล่มอื่นคืออะไร

ข้อดีหลักของการย้ายชื่อไปทะเบียนบ้านเล่มอื่น คือ จะได้รับการยกเว้นภาษีธุรกิจเฉพาะ (SBT) เมื่อขายอสังหาริมทรัพย์ หากได้จดทะเบียนเป็นที่อยู่อาศัยหลักมาแล้วอย่างน้อย 1 ปี ก่อนการขาย ซึ่งครอบคลุมทั้งทะเบียนบ้านสีน้ําเงินและสีเหลือง

ข้อดีอีกประการหนึ่งของการย้ายทะเบียนบ้านสีน้ําเงิน คือ หากต้องการเลือกตั้งในเขตเทศบาลหรืออําเภอใหม่ รวมถึงช่วยให้การเปลี่ยนโรงเรียนของบุตรสะดวกขึ้น

วิธีการยื่นจดทะเบียนบ้านที่ซื้อจากบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์

เมื่อซื้อบ้านหรือคอนโดใหม่จากบริษัทพัฒนาอสังหาริมทรัพย์ คุณจะได้รับ ทะเบียนบ้านที่ว่างเปล่ามาด้วย ให้นําเอกสารดังต่อไปนี้ไปยื่นจดทะเบียนณ สํานักงานเขต (อําเภอ) ในพื้นที่ของคุณ

• ต้นฉบับและสําเนาสัญญาซื้อขาย
• ต้นฉบับและสําเนาโฉนดที่ดิน
• ต้นฉบับและสําเนาสัญญาจํานอง
• ต้นฉบับและสําเนาบัตรประชาชน
• สําเนาทะเบียนบ้านฉบับจากบริษัทพัฒนาอสังหาฯ
• หนังสือมอบอํานาจและสําเนาบัตรประชาชนของผู้มอบอํานาจและผู้รับมอบอํานาจ (ถ้ามี)

จะเปลี่ยนชื่อไปไว้ในทะเบียนบ้านของอสังหาริมทรัพย์ที่ซื้อมือสองได้อย่างไร

ท่านสามารถเปลี่ยนชื่อเจ้าของในทะเบียนบ้านของอสังหาริมทรัพย์มือสองได้ โดยหากเจ้าของเดิมยังมิได้จดทะเบียนชื่อ ท่านสามารถใช้ทะเบียนบ้านเล่มเดิม แต่หากเจ้าของเดิมได้จดทะเบียนชื่อแล้ว ท่านจําเป็นต้องจดทะเบียนบ้านใหม่ โดยสร้างทะเบียนบ้านเล่มใหม่และลงทะเบียนชื่อของท่านเองในฐานะเจ้าบ้านใหม่

เพื่อให้การจดทะเบียนเสร็จสิ้นสมบูรณ์ ให้ตรวจสอบให้แน่ใจว่ามีเอกสารดังต่อไปนี้:

• บัตรประชาชน (ต้นฉบับและสําเนา)
• ทะเบียนบ้านฉบับจริงของคุณ และสําเนา หากย้ายภายในอําเภอหรือเทศบาลเดิม แต่หากย้ายไปยังพื้นที่ใหม่ทั้งหมด ไม่จําเป็นต้องใช้
• ทะเบียนบ้านของอสังหาริมทรัพย์แห่งใหม่ หากมี
• สัญญาซื้อขาย (ต้นฉบับและสําเนา)
• โฉนดที่ดิน (ต้นฉบับและสำเนา)
• หนังสือมอบอํานาจและสําเนาบัตรประชาชนของผู้มอบอํานาจและผู้รับมอบอํานาจ (ถ้ามี)

ขั้นตอนการขอทะเบียนบ้านดิจิทัล

คนไทยสามารถขอ ทะเบียนบ้านดิจิทัลผ่านแอปพลิเคชัน ThaID ได้ตามขั้นตอนต่อไปนี้

1. ดาวน์โหลดแอป ThaID ลงบนอุปกรณ์ iOS หรือ Android ของคุณ
2. ลงทะเบียนผู้ใช้ครั้งแรก
3. ยอมรับข้อตกลงและเงื่อนไข สแกนบัตรประชาชน และถ่ายรูปใบหน้า
4. เลือก "คัดและรับรองเอกสารการลงทะเบียน"
5. เลือก "ระบบแจ้งเปลี่ยนแปลงที่อยู่ตัวเอง"
6. ส่งคําขอไปยังเจ้าบ้านที่ต้องมีแอป ThaID ติดตั้งอยู่ด้วย
7. รอการตอบรับจากเจ้าบ้าน ซึ่งจะส่งคําขอไปยังสํานักงานที่เกี่ยวข้องและแจ้งผลอนุมัติหรือปฏิเสธกลับมาให้ทราบ

คุณยังสามารถเลือก "ลงทะเบียนตัวเอง" ในการลงทะเบียนที่พักอาศัยของตนเองได้ด้วย

เจ้าบ้าน (ผู้เช่า) และเจ้าของบ้านที่แท้จริงมีความแตกต่างกันอย่างไรในประเทศไทย

ในประเทศไทย เจ้าของบ้านคือบุคคลที่ระบุไว้ว่า สิทธิ์ในกรรมสิทธิ์ ตาม โฉนดที่ดินสัญญาซื้อขาย และเอกสารสิทธิ์อื่นๆ ส่วนเจ้าบ้าน คือ หัวหน้าครอบครัวอาจเป็นหรือไม่เป็นเจ้าของบ้านก็ได้ได้ โดยอาจจะเป็นผู้เช่าหรือผู้พักอาศัยในอสังหาริมทรัพย์หลังนั้นก็ได้

เจ้าบ้านมีหน้าที่ต้องแจ้งต่อสํานักงานเขตเมื่อใด?

ตามพระราชบัญญัติการทะเบียนราษฎร พ.ศ. 2534 เจ้าบ้านมีหน้าที่ต้องแจ้งสํานักงานเขต ภายใน 30 วัน หากมีการเกิดในบ้าน และภายใน 24 ชั่วโมง หากมีการเสียชีวิตหากเจ้าบ้านไม่อยู่เป็นระยะเวลานาน สามารถแต่งตั้งเจ้าบ้านชั่วคราวเพื่อปฏิบัติหน้าที่แทนได้ หากไม่ปฏิบัติตาม อาจมีค่าปรับไม่เกิน 1,000 บาท

คำถามที่พบบ่อย

ทะเบียนบ้านสามารถใช้ยืนยันกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์ได้หรือไม่?

ไม่ได้ ทะเบียนบ้าน ไม่สามารถใช้เป็นการยืนยันสิทธิครอบครองอสังหาริมทรัพย์ได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย แม้ว่าจะระบุชื่อเจ้าของทรัพย์สินอยู่ก็ตาม หลักฐานการครอบครองที่ถูกต้องตามกฎหมายคือโฉนดที่ดิน

สามารถใช้ทะเบียนบ้านเป็นหลักประกันจำนองสินเชื่อจํานองได้หรือไม่

ไม่ได้ ทะเบียนบ้านไม่สามารถใช้ในการขอสินเชื่อจํานองได้เนื่องจาก ไม่ได้เป็นหลักฐานแสดงการเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในอสังหาริมทรัพย์แต่สามารถใช้โฉนดที่ดินของอสังหาริมทรัพย์ที่ครอบครองเป็นเจ้าของได้

สามารถนําบุตรแรกเกิดมาลงทะเบียนในทะเบียนบ้านของตนเองได้หรือไม่

ได้ สามารถนําบุตรแรกเกิดมาลงทะเบียนในทะเบียนบ้านของตนเองได้ โดยจะต้องเป็นประเภททะเบียนบ้านที่เหมาะสมกับสถานะของบุตรเช่น หากบุตรมีสัญชาติไทยหรือมีถิ่นที่อยู่ถาวร จะต้องลงทะเบียนในทะเบียนบ้านสีฟ้า ส่วนหากเป็นคนต่างด้าวและไม่ใช่ผู้มีถิ่นที่อยู่ถาวร จะต้องลงทะเบียนในทะเบียนบ้านสีเหลือง

มีทะเบียนบ้านที่ไม่มีชื่อได้หรือไม่?

ได้ ทะเบียนบ้านไม่มีชื่อเจ้าบ้านได้ หากไม่มีผู้พักอาศัยในอสังหาริมทรัพย์หลังนั้น หรือผู้พักอาศัยต้องการลงทะเบียนที่อยู่อื่นนอกจากนี้ ทะเบียนบ้านสีน้ําเงินก็ไม่มีชื่อเจ้าบ้านได้หากเจ้าของเป็นผู้ที่ไม่ได้มีถิ่นที่อยู่ถาวร และไม่มีคนไทยพักอาศัยอยู่

หากท่านทําทะเบียนบ้านหาย ควรทําอย่างไร

เมื่อทําทะเบียนบ้านหาย ให้ยืนยันก่อนว่ามีการลงทะเบียนชื่อเจ้าบ้านหรือไม่ จากนั้นดําเนินการตามขั้นตอนดังต่อไปนี้ ขึ้นอยู่กับว่ามีการลงทะเบียนเจ้าบ้านในทะเบียนบ้านหรือไม่

กระบวนการขอทะเบียนบ้านอาจดูซับซ้อน แต่เมื่อคุณเข้าใจขั้นตอนแล้ว จะช่วยให้ชีวิตคุณในประเทศไทยสะดวกสบายขึ้นเป็นอย่างมาก สําหรับข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการอํานวยความสะดวกในการใช้ชีวิต ตลอดจนบริการอสังหาริมทรัพย์อื่นๆ ติดต่อ บริษัท PropertySights Real Estate ได้เลย